8 Sigurimi Social

8 Sigurimi Social

Sistemi i Sigurimit Social në Australi jep ndihma në të ardhura për njerëzit që kanë
nevojë. Përfitimet e sigurimit Social jepen përmes një Agjensie Qeveritare të quajtur
Centrelink. Vendndodhjet dhe numrat e telefonit të Centrelinkut mund t’i gjeni në
numëratorin telefonik lokal White Pages.
Mundësia e marrjes së pagesave të Centrelink varet nga klasi i vizës suaj. Edhe nëse
jeni bërë banor/e i/e pëhershëm/me i/e Australisë, një periudhe pritjeje për pagesat
mund të aplikohet (shikoni më poshtë)
Nëse nuk flisni Anglisht, Centrelink mund të ju sigurojë përkthyes për takimin tuaj. Ju
mund të kontaktoni Centrelink në gjuhën tuaj me anë të telefonit:
Centrelink (multilingual services) (Shërbimi Shumëgjuhësh i Centrelink) 13 1202

Faqja e internetit e Centrelink www.centrelink.gov.au
Ju duhet t'i tregoni Centrelink-ut dokumenta identifikuese si pasaporta dhe
dokumentat e udhëtimit, të dhënat rreth strehimit dhe numrit të llogarisë suaj bankare
gjithashtu, kur të aplikoni për pagesa. Më shumë informacione mbi kërkesat e
identifikimit gjenden në numrin e mësipërm ose duke transferuar nga interneti në
kompjuterin tuaj faqen e fakteve: “Proving your identity to Centrelink” (Vertetimi i
identitetit tuaj Centrelink-ut) nga faqja e internetit e Centrelink-ut.
Ju duhet të keni një Tax File Number (TFN) (Numër Takse) ë që të keni mundësi të
merrni çfarëdo pagese nga Centrelink-u. Centrelink-u mund t’ ju japin një formular
lutjeje që ta dorëzoni pranë Zyrës Australiane të Taksave pasi ta keni plotësuar.

Periudhat e pritjes për pagesat e Centrelink
Shumicës së migrantëve të sapoardhur ju nevojitet të jetojnë në Australi për dy vjet si
banorë të përhershëm para se të marrin shumicën e pagesave të sigurimit social,
duke përfshirë edhe ndihmat e papunësisë, të sëmundjes, të studentëve dhe një
numër pagesash të tjera. Që të keni të drejtën e pensioneve të moshës dhe
paaftësisë zakonisht duhet që të keni jetuar në Australi 10 vjet.

WAITING PERIOD EXEMPTIONS (PERJASHTIME NGA PERIUDHA E PRITJES)
Refugjatët dhe ata që vijnë në Australi me viza humanitare përjashtohen nga
periudha dy vjeçare e pritjes, së bashku me bashkëshortët dhe fëmijët e tyre, nëse
këto marrëdhënie (martesa apo bashkëjetesa) kanë ekzistuar para se personat e
këtyre dy kategorive (refugjatë dhe me vizë humanitare) të arrinin në Australi.
Një pagesë e quajtur Special Benefit (Ndihmë Speciale) mund të jepet gjatë
periudhës së pritjes, nëse ju jeni në vështirësi për arsye të një ndryshimi tërësor e
përtej kontrollit tuaj në rrethanat tuaja. Kjo pagesë jepet vetëm në raste shumë të
rralla. Paaftësia juaj për të gjetur punë apo mbarimi i parave nuk janë arsye të
mjaftueshme për kualifikim për Ndihma Speciale.

Nëse ju mbeteni ëi/e ve, sakat apo prind i vetëm pasi bëheni banor Australian, ju
mund të keni të drejtë të merrni pension. Ju gjithashtu mund të merrni pension të
moshuari pa patur nevojë që të qëndroni 10 vjet në Australi nëse jeni i mbuluar nga
një marrëveshje internacionale e sigurimit social.

Pagesa me drejtë takse për familje
Nëse keni fëmijë që varen nga ju, mund t’ju takojë të merrni Family Tax Benefit
(Pagesa me drejtë takse për familje) si dhe Child Care Benefit (Pagesa për
Kujdesje ndaj Fëmijës) për të ndihmuar me shpenzimet gjatë rritjes së fëmijëve.
Nuk ka periudhë pritjeje për këto pagesa, por duhet të keni një vizë të përhershme
qëndrimi që ta gëzoni këtë të drejtë pagese. Eshtë e rëndësishmë që të kuptoni se
Pagesa me Drejtë Takse për Familje ka qëllim që të jetë vetëm si një shtesë të
ardhurash, dhe nuk mjafton për të jetuar.
Family Assistance Offices (Zyrat e Ndihmës për Familje) janë vendosur në
Centrelink, Medicare, Zyrat Australiane të Taksimit, si dhe faqet e internetit të ATO
(Zyrës Australiane të Taksimit) ku jepen këshilla nga ekspertë, ose telefononi në
numrin.
Family Assistance Office 13 6150

Më shumë informacion
Centrelink-u ka shumë informacion lidhur me shërbimet dhe pagesat e tij. Për të
sapoardhurit dhe për ata që nuk e kanë Gjuhën Anglishte si gjuhë parësore, ekziston
një sasi e madhe informacioni e përkthyer duke përfshirë edhe materialin udhëzues të
përgjithshëm, ‘Welcome to Centrelink’.Telefononi në 13 1202 për një kopje të saj apo
të informacioneve të tjera të përkthyera ose vizitoni faqen internetore
www.centrelink.gov.au dhe zgjidhni 'We speak your language' (Ne flasim gjuhën tuaj)
në faqen e Centrelink-ut. Mund të gjeni informacion të mëtejshëm mbi pagesat dhe
shërbimet e Centrelink-ut duke klikuar në opsionin ’Moved to Australia’ Vendosja në
Australi) në faqen e internetit të quajtur
Ju mund të merrni informacione të tjera duke telefonuar numrat vijues:
Centrelink (Shërbimet Shumëgjuhëshe të Centrelink) (Ndihmë në gjuhë të tjera jo-
Angleze) 13 1202
Për takime me Centrelink-un 13 1021
Employment Services, Newstart, Special Benefit (Shërbimet e Punësimit,
Newstart, Përfitimi Special) 13 2850
Age Pensions (Pensionet e Moshës) dhe Pensioner Concession Cards (Kartat
e koncensionit të pensionistave) 13 2300
Family Assistance Office (Pagesat e Ndihmës Familjare) 13 6150
Youth Allowance and Austudy (Youth Allowance dhe Austudy)13 2490
Disability (paaftësitë), sickness (sëmundjet) dhe carers (ato që kujdesen për
këto njerëz të sëmurë) 13 2717

Centrelink International Services (Shërbimet Ndërkombëtare të Centrelink)
(pensionet jashtë shtetit) 13 1673
Customer feedback (Përshtypjet e Klientëve) 1800 050 004
Teleshkrimi për shurdhët/memecët:
Pyetje mbi pagesat 1800 810 586
Marrëdhëniet me klientat 1800 000 567
Nëse merrni nga jashtë shtetit +613 6222 3455